| Главная » Файлы » "Табасарандин нурар" | [ Добавить материал ] |
Ватандин намус гъюбхюр
| 19.06.2013, 22:44 | |
 Ватандин Аьхю дявдин йисари совет уьлкейин халкьари, Яракьлу Кьувватарин кьушмари, фашист Германияйин чапхунчйир багъри ругарилан терг апIури, аьхю тешкиллувал, дурумлувал улупну. Думу дявдин женгариъ ихь халкьди улупу игитвалин геренар аьсрариз нумуна ва дамагъ ву. Гъазанмиш гъапIу гъалибвалин, азадвалин кьимат лап аьхюб гъабхьну, фицики талаф гъахьи эскрарин, аьдати ватандашарин кьадар миллионариина удубчIвну. Ватандин Аьхю дявдин йивбариъ Хив райондиан 1870 кас иштирак гъахьну. Гьяйифки, дурарикан гьацIарра кьяляхъ гъафундар. Дявдин иштиракчйирикан гъи ухьуз имбударин кьадарра лап цIиб ву. Гьамусяаьтна Хив райондиъ имбудар 8 ветерантIан дар. Дурарин арайиъ Хив райондин Асккан Яракк гъулан агьали, ватанпервер Гьяжибег Агъабегович Агъабеговди лайикьлу йишв бисура. Гьяжибег Агъабегов 1925-пи йисан Асккан Яракк гъулаъ аьдати нежбрин хизандиъ бабкан гъахьну. Саб бязи чан тай живанарихь тевиган, дугъаз, бицIиб вушра, бахтнан акв гъябкьну. Фицики дугъаз аьгъювалар гъадагъуз, урхуз-бикIуз аьгъю апIуз мумкинвал гъабхьну. Багъри гъулан мектебдиъ асас аьгъювалар гъадагъбан кьяляхъ, читинвалар, касибвал себеб дубхьну, Гьяжибег халу марччар-маларихъ гъягъюз мажбур шулу. Дяви ккебгъруган, Гьяжибег халу багъри гъулаъ ади гъахьну. Сифте думу дявдиз гъухундар. Хъа кьяляхъна Ватандиъ гъягъюрайи гьяракатари дугъак сикинсузвал кипнайи. 1943-пи йисан июндин вазлиъ жигьил Ватандин намус уьбхюз гъушну. Гьадму йигълан мина дявдин женгнан майднар дугъан аьдати геренариз илтIикIну. Гьелбетда, эскервалин сифте йигъарин дявдиъ гъркъю читинвалар гъи ветеранди, юкIв гъагъи шули, кIваин апIура. - Дяви ккебгъруган йиз яш 16 йистIан дайиз. Сифте узуз дина дих гъапIундайи. Хъа ихь уьлкейиъ гъягъюрайи пис гьяракатар йигълан-йигъаз гъизгъин шулайи. Аьлава кюмек лазим вуйи. 1943-пи йисан узура дявдиз гъуху. Узухъ, райондиан хъана юлдшарра хъайзухъ: Зильдккарин Шихсефер, ГъванцIлан вуйи Аьвдул, гьадму гъул,ан вуйи Беделов Сейфудин. Учу сифте Батумийиз гъухнийи. Гьадму вахтна душваъ карантин мялум дапIнайи. Кьяляхъна йисари узу КIару гьюлин гъирагъдихъ хъайи жюрбежюр шагьрариъ: Крымск, Полтава, Одесса ва хайлин жара шагьрариъ гъягъюрайи женгариъ иштирак гъахьунза. Румынияйиъ гъахьи женгар гъагъидар гъахьунзуз. Дявдин читинваларикан кIуруш, дяви ву сарун. Гъийихдар гъийихну, кьисматну гъюрхдар гъузну. Ав, читинвалар гизаф гъахьну. Жвуван юлшар дийихну, зийнар духьну рякъюб цIиб аьзаб вуйинхъа?! Дидланна савайи, уьл дирипIу йигъар гизаф шуйи. Дахъуб, гъудужвуб ахьнайи хулариъ, ламун окопариъ вуйи, - кIваин апIура ветеранди. Дугъриданра, дявдин женгариъ Гьяжибег халуйи хайлин игитвалар улупну. Одессайиъ гъахьи гъагъи женгариъ му эскрик душмандин гюлле кубкIну, арчул хилна лик сакьат гъахьну. Госпиталиъ саб гьял сагъламвал мюгькам дапIну, жигьил бай гъулаз хъадакну гъюру. - Дяви ккудубкIбакан шаду хабар Дербент шагьрин больницайиъ айиган гъеебхьнийзуз. Шадвалиан жвуваз кайи аьзиятра кIваълан гьархнийзуз. Ав, ич асас метлеб бегьем гъабхьнийи, - гъапнийи Гьяжибег халуйи. Ватан фашистарихьан азад гъапIу йигъар 68 йислан кIваин апIури, гъира ветерандин юкIв шадвалиан гъагъи шула. Дугъаз бегьемди ебхьурира, жизбикьан рябкъюрира имдар. Мициб аьгьвалатнаъ улариина нивгъарра гъюра. Му улупбари Гъалибвализ аьхю кьимат айивал сабансана ражну тасдикь апIура. Ватандин Аьхю дявдин иштиракчи ва зегьметнан ветеран Гьяжибег Агъабегов дяви ккудубкIбалан кьяляхъ «Уьру хяд» ордендиинди, «Дявдиъ гьунарар улупбаз лигну», Георгий Жуковдин ва йицIубдихьна жюрбежюр жара медалариинди лишанлу дапIна. - Дявдин читинваларилан гъайри, уьмриъ саб жерге гьякьсузваларин шагьидра гъахьунза. Ватандин Аьхю дявдиан кьяляхъ гъафир колхоздин ляхнариин машгъул гъахьунза. Гьадму гьисабнаан складдин гъаравулдира гъилихунза. Думуган бязи, хилиъ кьувват айи, касари складдиан мутму икI дапIну, тасхир уз,ин илибтIнийи. Мицдар гьякьсузвалариан халра ичIи гъабхьнийич. Алчагъ инсанарихьан уьмриъ Аллагьди ярхла апIри, - давам гъапIу ветеранди. 1950-пи йисан дугъу хизанра ккебгъру. Гьяжибег абайина чан уьмрин юлдши сатIи кьувватриинди кьюр бай аьхю ва тербияламиш гъапIну. Гьамус 11 худул ва 5 гудул абайин девлет ву. Думу багъри гъулаъ чан бицIину бай Маюрин хизандихъди яшамиш шула. Дурарра абайин гъуллугънаъ а. Аьхиримжи йисари государствойин терефнаан ветеранариз хайлин кюмек туврайиб мялум вухьуз. Гьяжибег абайизра 14 йис улихьна машин тувну, ужуб пенсияра гъюра. Гьяйифки, гъулаъ айи абйирин йирси хулар айивал себеб дубхьну, думу хуларихъди тямин гъапIундар. Аьжайиб апIурайиб гьадму вуки, я ветерандик му жигьатнаан аьрзйирра ктар. - Государствойи учуз фукьан-вушра кюмек тувра. Чухсагъул чпиз! Дахъру халра, мани ахинра азуз. Сагъвал адруган, сабра маракьлу дар. Тялукь аьзиятар зигайиз, ужуб аьхират гъабхьнийиш ккундийзуз. Сарун тIалаб апIрубра адариз. Узуз Аллагьди туву йигъ,ин рази вуза, - аьлава гъапIу дугъу. | |
| Просмотров: 1139 | Загрузок: 0 | | |
| Всего комментариев: 0 | |