Улихьна йигъари «ЧвулатI гъул» поселениейин администрацияйин глава Рамазан Аьбдулязизовдихъди (шиклиъ) гъабхьи сюгьбатнаъ му гъулан агьалйирин яшайишдинна дуланажагъдин аьгьвалатнакан, гьамусдиз тамам дапIнайи ва гележегдиъ тамам апIуз имбу ляхнарикан гафар-чIалар гъапIнийча. Сюгьбат дугъу гьамци ккебгънийи:

Учухь мектебдин дараматар пис гьялнаъ ади гизаф йисар ву. Гьамусяаьтна ишлетмиш’валиъ айи ич мектебдин дарамат 1966-пи йисан щитарикан уч дапIнайиб ву. Думу дараматдиз улупнайи ишлетмиш’валин муддат 10 йис вуди, ишлетмиш апIури 45 йис дубхьна. Мектебдин дарамат хатIалу гьялназ дуфна. Гьамус учухь, 320 урхурайириз деъру йишвар ади, кьюб мертебайин типовой мектебдин дарамат тикмиш дапIну ккудубкIура. Гъюру урхбан йис улубкьайиз думу ишлетмиш’вализ тувдича. Ккабхънайи мумкинвал ишлетмиш апIури, учуз мициб уьмарат дивуз кюмек гъапIу райондин ва республикайин руководителариз ич гъулан жямяаьтдин, мялимарин ва урхурайидарин коллективарин терефнаан аьхю чухсагъул мялум апIураза.

Хьадну, хяхял абхьну, гъулан кючйир рас гъапIунча. Ич гъулаъ, 1928-пи йисан тикмиш гъапIу, Рубас нир’ин иливнайи гъяд айи. Думу ишлетмиш апIуз шлу гьялнаан удубчIвурайи. Цци думу, рас дапIну, мягьраж иливунча, гъяд’ин ва дидин багахь рякъ’ин асфальт улубзунча.

ДумутIанна гъайри, цIийиди аьмалназ гъафи жигьил хизанариз яшамиш шлу хулар тикмиш апIуз участокар гьадатIурача. Аьхиримжи йисари 150 жигьил хизандиз думу метлебназ участокар гьадатIунча.

Гизаф мархьар ургъру йисари Рубас нириъ штун кьадар швнуб-саб ражну артухъ шулу. Селлери гьялак гъапIу Рубас нири агьалйирин мяишатариз аьхю зарарар тувру, гьаддиз цци Рубас нирин гъирагъар ижми апIбан серенжемар гъухунча. Думу серенжемариз гизаф кьувватар ва пулин дакьатар сарф гъапIунча.

- Учвухь агьалйир штухъди тямин апIбан дережа фициб гьялнаъ а? Электролинйир фу гьялнаъ айичв?

- Штун месэла учухь учIруди дийигънайи месэлйирикан саб ву. Йирси водопровд ужуб гьялнаъ адарди гизаф вахт вуйи. Цци думу капитально рас гъапIунча – 6 км. манзилнаъ полиэтилендин шланг ругдикк ккивунча. Ич гъул аьхюб ву, нуфусар гизаф а, гьаддиз убхъру шид учуз гьубкIну адар. Шид зигуз шлу йишвар а. 2010-пи йисан аьхириз «Табасаран район» МР-йин глава Н.Ж.Шихмягьямедовдин ва дугъан заместитель Гь.Гьяжиевдин кюмекниинди гъулаз убхъру штун цIийи линия зигидича.

Дубхьру штухъди вуйи тяминвалин гьял дицикьан писди дарич. Гъулан аьхюну пай агьалйириз дициб шид а. «Иланхан» гъанавдикк ккайи 80-рихьна хизандиз дубхьру штун читинвал айи. Цци жямяаьтдин кьувватариинди ва дакьатариинди «Экиндил-ЧвулатI» гъанав 5 км. манзилнаъ капитально рас гъапIунча.

Электролинйирикан улхуруш, электролиния йирси дубхьнайич. Гьаддиз райэлектросетдин кюмекниинди 40 буруз цIийидарихъди гьюдюхюнча. Ич гъулажвуву, Михаил Фатулаевич Гьяшимовди, цIийи трансформатор гъадабгъунчуз. Йирси трансформатор цIийибдихъди гьюдюхюнча.

- Учвухь бикарвалин гьял фу дережайиъ а?

- Ич гъулаъ яшамиш шулайи ва ляхин апIуз удукьру агьалйирин 75% бикарар ву. Яшайиш жигьатнаан читин гьялнаъ айидариз ляхин абгуз кюмек апIурача. Учухь гизаф жигьилари, арендайиз жил гъадабгъну, душваъ гъулан мяишатдин сурсатар гьясил апIури, масу тувру. Гизаф кьадар жигьилар, кюлфет уьбхбан бадали, уьлкейин жюрбежюр регионариз гъягъюра.

«Узу 1998-пи йисламина гъулан поселениейин администрацияйин главади лихураза. Цци 10-пи октябри гъахьи сечкйириъра узуз му гъуллугъ ихтибар гъапIну. Йиз гъуландариз узу кIваантIан чухсагъул кIураза ва гележегдиъра узхьан шлуб вари тамам апIуз гаф тувраза.

ЧвулатI гъул Табасаран райондин центрихьан ярхлади ерлешмиш духьнайи гъуларикан саб ву. Душваъ 316 хизан а, 1295 агьали яшамиш шула. Демографияйин гьял писуб дар: бицIидар бабкан хьувал йислан-йисаз артухъ шула. Гъулан поселениейин сяргьятар 1125 гектар жилариин гьатIарццна: 13 гектариъ тIумтIин шир ибтна, 60 гектариъ жюрбежюр йимишарин багъар кивна. Дурари бегьер тувра. 120 гектар жил мал-къарайиз чIурди дипна, 20 гектар хярар ву, 56 гектар яркврари ккапIна. Имбу жилар агьалйирихьна арендайиз тувна ва душвар гъулан мяишатдин жюрбежюр метлебариз ишлетмиш апIура. «Табасаран район» МР-йин къарарназ асас вуди, 2008-пи йисланмина му жилар гъулан администрацияйин ихтиярнаъ а.

Ич гъулаъ саб кьялан мектеб, бицIидарин багъ, гъулан культурайин Хал, фельдшервалинна акушервалин пункт, библиотека, почтайин отделение ляхник ка. Учухь нежбервалинна фермервалин 10 мяишат ва швнур-сар ялгъузди вуйи арендаторар а».

- Рамазан Демирович, уву му гъулан администрацияйин кIулиъ ади гизаф йисар ву. Магьа аьхиримжи сечкйириъра гъулан агьалйири уву хъанара думу гъуллугъниина ктагъну. Уву кIулиъ ади аьхиримжи йисари тамам гъапIу ляхнарикан пуз шулин?

- Ав, шулу. Аьхиримжи йисари учу хайлин ляхнар тамам гъапIунча. Дурарикан сабпиб вуди гъулан агьалйир табиаьтдин газдихъди тямин апIувал улупуз шулу. Му месэла учухь учIруди дийибгънайиб вуйи, гьамус ич гъулаъ гьарсаб хизанди табиаьтдин газдикан мянфяаьт ктабгъура. Агьалйирин яшайишдиз му ляхни гизаф гъулайвалар арайиз гъахну.