Главная » Файлы » "Табасарандин нурар" [ Добавить материал ]

Зиреквалин ва акушнан хъпалгувал
12.10.2011, 21:52
  Эрзиман Агъабеговдин яратмиш апIбарин гьунар, сир, тIилариин яратмиш апIбиин вая пягьливанвалиин юкIв али табасаран халкьдин вакилариз ва вари дагъустанлуйириз мяналуб ву. Дугъан яратмишариъ жанлу искусствойин жюрбежюр-вал, дугъан кIван рюгьлувал ва инсандин айтIан дюн’яйин девлет рябкъюра. Пягьливнин бажаранвали, дугъан устадвалин хусусивали тIилариин маракьлу улупбарин сяргьятсузвалиинди эгьемият чахьна жалб апIура. «Фунуб кеспнаъра чан ужуб а», - кIури шулу аьхюдари.
  Дюн’я-йииъ агъзрариинди айи жюрбежюр пишекрарин хайирлувал рябкъюрайиган, дурарихъди гюрюшмиш гъахьиган, гьаци вуйивалихъ хъугъурхьа. Фунуб-вушра ляхниъ, анжагъ пишейиин юкIв алди, дид’ин аьшкьлу духьну, зегьмет зигурайигантIан ужудар натижйир гъазанмиш апIуз удукьидар. Хъа Эрзиман Агъабеговдикан кIуруш, думу чан кеспназ вафалу инсан ву. Дугъу чан уьмрин ва яратмишарин рякъюъ баркаллуди зегьмет зигура, ужуб гьюрмат ва хъуркьувалар гъазанмиш дапIна.
   Эрзиман Агъабегов 1963-пи йисан Хив райондин ЧIира гъулаъ бабкан гъахьну. «БицIи вахт, вари йиз тай дагълу живанаринси, аьдатнануб гъабхьнийи. Учуз бицIидарин бахча адайи, кючйириъ тамшир апIуб аьдатнаъ шуйи. Гьяйифки, думу йигъар ухди гъушну. Вахт сабдизра ккилибгури шулдар», - кIваина хура дугъу. Багъри гъулаъ ккергъбан мектеб ккудубкIбалан кьяляхъ, дугъу урхувал сифте Табасаран райондиъ, кьяляхъна Хив райондин Мажвгул гъулан кьялан мектебдиъ давам апIуру. Кьялан мектеб ккудубкIбан кьяляхъ думу Хасавюрт шагьрин мялимар гьязур апIру училищейин физкультурайин отделениейик урхуз кучIвру. Сад йисан душваъ урхбан кьяляхъ багъри ватандихъан вуйи гьиссари юкIв убгурайи жигьил армияйин жергйириз гъулугъ апIуз гъягъюру. Ватандин улихь чан буржи нумуналуди тамам апIбахъан Эрзиман Агъабеговди чан урхуб давам апIуру ва, училище ккудубкIну, ЧIир’арин бегьем дару кьялан мектебдиъ мялимвал апIуз хъюгъру. 
Гъюзимбу жигьил наслариз тербия ва аьгъювалар тувбан ляхнихъди сабси райондин агьалйириз Эрзиман Гъазанбеговичдик пягьливанвалин бажаранвал кайивалра жиниб дайи.
   - Узу ккергъбан классариъ урхурайи вахтна ич гъулаз пягьливнар гъафнийи. Дюз кIуруш, кьатI’иди думу кас фуну миллетдин вакил вуш йиз кIваин алимдариз. Думуган дугъан кIубанвали, удукьувалари учу, бицIидар, гьяйран гъапIнийи. Думу девриъ халкьдин арайиъ пягьливнарин суй абхънайи, дурариз ужуб гьюрмат апIуйи. Йиз бицIину гъардши, думу улупбарин кьяляхъ гьевесламиш духьну, узканра думу кеспниин машгъул хьуб ккун гъапIнийи. Саб дупну кIул ккивундайза, анжагъ думу гафар ва мялум дару кIубан пягьливнин улупбар кIваълан гъягъюрадайиз. Хьубпи классдиъ урхурайиган, узу сабпи ражну тIилариин «тамшир» апIуз хъюгъза. БицIи вахтнан тамшир йиз яркьу уьмриз мяна ва юкIв ачухъ апIру метлеб гъабхьну, - давам гъапIу Эрзиман Агъабеговди.
   Сифте ражну чан пягьливанвалин удукьувалар Эрзиман Гъазанбеговичди жямяаьтлугъ яркьу гъатарин улихь 1982-пи йисан багъри гъулаъ улупуру. Думуган агьалйири думу жигьил шадди къаршуламиш апIуру. ТIилариин тамашачйир гьяйран апIури гъи дугъан 25 йис ву. Му муддатнаъ жигьил пягьливнин лик ктрубкIу  гъул багъри ва багахьлу районариъ амдар гъапишра, ягъалмиш даршул. Фунуб йишваъра думу шадди кьабул апIури гъахьну. 
   Гъуларин читин шараитар фикирназ гъадагъну, Эрзиман Агъабегов 2003-пи йисан хизанра хъади Дагъустандин Огни шагьриз удучIвну гъягъюру. Думуган дугъу чан зегьметнан рякъ ихь ватанагьли, Урусатдин ва Дагъустандин культурайин лайикьлу гъуллугъчи Камиль Агъакеримович Къурбановди тешкил гъапIу ва регьбервал туврайи циркнан яратмишарин мектебдиъ давам апIуру. Дидихъди сабси, дугъу шагьрин 2-пи нумрайин мектебдиъ физкультурайин дарсар кивру. Амма гъулайваларихъ багъри ругар дигиш апIуз гьарсар касдихьан удукьруб дар! Эрзиман Агъабеговдин уьмриъра гьаци гъабхьну. 2004-пи йисан думу чан хушниинди багъри гъулаз хъадакну гъафну.
   - 2004-пи йисан Хив ва Агъул районарин арайиъ дуствал мюгькам апIбаз бахш дапIнайи гюрюшар, шадлугъар гъахьнийи. Узуз думуган пягьливанвалин удукьувалариинди агьалйир гьевеслу апIуз теклиф гъапIнийи. Думу мажлисдин кьяляхъ «Хив район» МО-йин глава Камиль Агъабаевич Мустафаевди узуз багъри гъулаз хъадакбан теклиф дивнийи, ляхнихъдира тямин гъапIну. Жикъи гафниинди, ляхин апIру вари шараитар яратмиш дапIназуз. Йиз терефнаан узура баркаллуди зегьмет зигуз чалишмиш шулаза», - къайд гъапIну дугъу.
   Зиихъ дупнайи дуствалин аьлакьйир мюгькам апIру гюрюшдиъ Эрзиман Агъабеговди гирйирин спортдиъ 1-пи йишв гъибисну. Гьамусяаьтна дугъу Мажвгул гъулаъ айи бицIидаринна живанарин спортдин мектебдин филиалиъ дзюдойиан бицIидарихъди уйнамишар гъахура. Мидланна савайи, яратмишарин мектебдиз дахил шули, акробатар гьязур апIура. Эрзиман Агъабеговдин планарик багарихьди живанариз тIилиин уйнамишар апIуз улупуб ка. Эрзиман Гъазанбеговичдиз жямяаьтлугъдин ва коллективарин арайиъ аьхю гьюрмат а. Думу ляхнин тажруба айи пишекар, артмиш шулайи наслариз ужур насигьятчи ва ляхниъ багахь хьайидариз кюмекчира ву. Сифтена-сифте чахьна, хъасин урхурайидарихьна тIалаблуди янашмиш шлур ву. Думу чаз аьгъюб живанариз улупуз гьарган гьязур ву. Дугъриданра, аьхиримжи вахтари райондиъ кIули гъягъюрайи серенжемариъ пягьливнин, дугъу тербияламиш апIурайи спортсменарин иштираквал заан дережайиъ а. Му бажаранлу пягьливнин зегьметнан натижа ву.
   - Эрзиман Гъазанбегович, белки, увуз яв ляхниъ читинваларра алахьурашул?! Пягьливанвал, юкIв хъа дупну, шлихьан-вушра удубкьруб дар. Дидиъ, яв фикриинди, варитIан асасуб фу ву?
   - Гьелбетда, читинваларра адарди дар. Хъа учу читинваларикк кIул ккидривди зегьмет зигури шулча. Эгер ляхниин юкIв алди гъабхьиш, читинвалариин гъалиб хьуз мумкинвал шулу. Гьяйифки, деврар дигиш гъахьну.   Агьалйири шадвал хъапIри амдар. Гьаз-вуш инсанарин ниятар ва фикрар мучIу духьна. Хъа пягьливнарихьна вуйи янашмиш’валра думу гафариан ачухъди рябкъюра.
Йиз тажруба дудрубгуз фунуб вахтнара, лазим гъабхьиган, тIилариин уйнамишар апIураза. Хъа, белки, гьаддиъ йиз девлет ва бахт ашул!?
   Пягьливниз варитIан асасуб гучI кадрувал, кIван ижмишин ву. Му ляхниъ гьарсаб алдабгъру гам фикирнаъ ади ккунду. Хъа хал-хизан гъабхьиган, фикир, гьадму гьисабнаан жавабдарвалра, артухъ шулу. 
   Улихьна вахтариси дарди, гьамус пягьливнари чпин бажаран-вал гъулариъ думукьан улупури амдар. ИкибаштIан, му ухьуз дицдар бажаранлу, зирек касар амдар кIуру гаф дар. Дурар ами, анжагъ думу ляхнариз чан себебар а.
Райондиъ гъягъру серенжемариъ пягьливнин яратмишар сабпи жергйириъ а. Эрзиман Агъабегов улихьнаси Кочубей гъулаъ гъахьи марччлихънин Йигъ къайд апIбан шадлугъариъ, Цовкра гъулаъ гъубху пягьливнарин фестивалиъ иштирак гъахьну ва хъуркьувалар гъазанмиш гъапIну. Думуган думу РД-йин Президентдин ва «Хив район» МО-йин главайин терефнаан дипломдиинди, кьиматлу пешкешариинди лишанлу гъапIну.
   - Йиз ляхниъ гъалатI хьуз ихтияр адар. Фицики гьарсаб нукьсанвал хатIалу ву. Узуз йиз ляхниъ пишекарвалин бинара, ихтиятвалра ва удукьувалариин ихтибарвалра рябкъюразуз, - аьлава гъапIну Эрзиман Агъабеговди.
Гъит, му пягьливниз ва дугъан тербиячйириз хъанара заан хъуркьувалар, мюгькам сагъвал ва яркьу, аку рякъ ибшри!
Категория: "Табасарандин нурар" | Добавил: Admin | Теги: Эрзиман Агъабегов
Просмотров: 1010 | Загрузок: 0 | Рейтинг: 0.0/0
Всего комментариев: 0
ComForm">
avatar