| Главная » Файлы » "Табасарандин нурар" | [ Добавить материал ] |
«Уьру хяд» орден а
| 26.02.2011, 10:42 | |
| авторы:Гьяжимягьямед Гьяжиев Февраль вазлин 23-пи йигъ ихь уьлкейиъ Ватан уьбхрударин Йигъси къайд апIури гизаф йисар ву. Му йигъ улубкьруган Ватандин Аьхю дявдин иштракчйир кIваин дарапIди гъитуз шулдар, фицики Ватан уьбхру женгариъ дурари гьунарар улупну. Дявдин майдандиъ иштрак гъахьидар гизаф амдар, дурар тIубариинди гьисаб апIуз шулу. Ватандин Аьхю дявдин жанлу иштракчйирикан сар Табасаран райондин Ягъдигъ гъулан агьали Идрис Халибеговра ву. Думу 1914-пи йисан нежбрин хизандиъ бабкан гъахьну. Мектеб ккудубкIу жигьил, чан уьмур женгнан гъуллугъназ сарф апIуз кьаст ади, 1940-пи йисан Буйнагъск шагьриъ ерлешмиш дубхьнайи женгнан пехотный училищейик урхуз кучIвнийи. Курс ккудубкIу И.Халибеговдиз аьхюнур сержантвалин женгнан звание тувну. Хабарсузди Ватандин Аьхю дяви ккебгъру. Жигьил командир дявдин садпи йигъари, 1165-пи стрелковый дивизияйин дахилнаъ ади, Кавказ уьбхбан женгариъ иштирак шулу. Дяви ккебгъну ккудубкIайиз думу дявдиъ активно иштирак гъахьну. ЦIин ялавнан рякъяр гизаф ккадаъну. Гьамус дугъан 96 йис тамам шула. Сагъвал, улариз рябкъювал, ибариз ебхьувал лап зяиф дубхьна. Фагьум апIбаъра кьабивалихъди аьлакьалу дигиш’валар духьна. Гафар апIуз читинди вушра, дугъу чав ккадапIу уьмрин рякъярикан гьамци гъапнийи: «1941-пи йисан, ихь уьлкейин халкьар лукIвализ гъадагъуз кьаст ади, фашист Германияйи дяви ккебгънийи. Хъа советарин халкьдиз Ватандихьна айи ккунивали кьувват тувнийи. Дурари фашист чапхунчйирин чIуру ниятар кIулиз удучIвуз гъитундар. Дявдиъ гъалибвал гъадабгъну. 1941-пи йислан мина фашист чапхунчйирихъди вуйи женгариъ узу Туапсе, Сухуми, Геленжик ва КIару гьюлин гъирагъдихъди гизаф женгариъ иштирак гъахьунза. Севастополиъ гъахьи женгариъ гъагъи зийнар гъахьнийзуз. КIару гьюлиин гъабхьи саб гъагъи кчIихуб гъира кIваълан гъубшундариз», - гъапнийи кьаби ветеранди. - Фашистарин самолетари гьюлиин али ихь гимйириз завариан сикин дарди гьюжум апIурайи, учура гъизгъин женг гъабхурайча. Фашистарин кьувват аьхюб вуйи. Думу женгнаъ ихь гимйирикан швнуб-саб гими гьюликк ккахьнийи. Ихь эскрар гизаф талаф гъахьнийи. Думу йигъ гъира нивкIукди рябкъюри амизуз. Чпи аьжлихьан уьрхбан бадали, саспи эскрар гьюлик ккахьрайи гимйириан штукк курсуйи ва къурамитдиина гьяракат апIуйи. Гьюлиан адагъури, урчIвур эскер узу аьжалихьан гъюрхюнза. Зийнар духьнайи эскрар санчастдиз, дилин госпиталариз гъухнийи. Думу йисари, дявдин женгариъси, гаш’валианна аьхълушнаан гизаф ислягь инсанар ва эскрар йихуйи, - давам гъапIнийи дугъу. Дявдин йигъар кIваин апIруган, Идрис халуйин уларилан нивгъар гъягъюйи, гьаддиз узу йиз суалариинди кьаби инвалид инжик гъапIундайза. Ватандин Аьхю дявдин иштиракчи И.Халимбегов, дявдиъ улупу игитвализ лигну, «Уьру хяд», «Ватандин Аьхю дявдин орден» орденариинди, «Сталинград уьбхювализ лигну», «Будапешт гъадабгъбаз лигну» медалариинди, Верховный главнокомандующий И.Сталиндин терефнаан Гьюрматнан грамотйириинди лишанлу гъапIну. ДумутIанна гъайри, И.Халимбеговдиз гизаф кьадар юбилейный медалар а. Идрис халу дявдин кьяляхъ йисарира хилар ирхну гъузундар. Думу Чкаловдин ччвурнахъ хъайи колхоздин маларин фермайин заведующийди, колхоздин парткомдин секретарди, «1-пи Май» совхоздин малдарвалин бригадайин бригадирди гъилихну. Дявдин женгариъ лигим гъахьи И.Халимбеговди, чаз фунуб ляхин табшурмиш гъапIишра, думу намуслувалиинди тамам апIури гъахьну. Идрис Халимбеговди ургур велед аьхю ва тербияламиш гъапIну (4 байна 3 риш). Аьхюну бали (Исабегу) гизаф йисари райондин киносетдиъ ляхин гъапIну. Кьюрпи бай (Мусабег), полковник звание ади, рукьан рякъюн «Дербент» станцияйиъ военный охранайин отряддин начальникди лихура. Ильяс Мягьячгъалайин рукьан рякъярин механикди, хъа бицIину бай Халимбег Ягъдигъарин 2-пи нумрайин кьялан мектебдин завучди лихура. Шубар (Умгьанат, Фатмаханум, Нарижат) чпин хизанарихъди жюрбежюр йишвариъ яшамиш шула. «Йиз веледар уз’ин улукьуз кми-кмиди гъюру», - дупну, Идрис халу, машнаъ разивалин ишигъ ади, узухьинди гъилигнийи. Идрис халуйиз, дугъан хизандиз ислягьвал, сагъвал, хушбахтвал хьуб ккун апIурхьа. | |
| Просмотров: 1136 | Загрузок: 0 | | |
| Всего комментариев: 0 | |