| Главная » Файлы » "Табасарандин нурар" | [ Добавить материал ] |
ТУ – 154 самолетдин командир
| 11.03.2011, 13:40 | |
| авторы:Сефижат Кьасумова Фунур касдинра байвахтнаан мина гъюзимбу гележегдикан хиялар-ниятар кIваъ ади шулу. Дурари уьмриз ужуб шибритIра тувру. Хъа чан уьмрин метлеб фу-вуш аьгъдру касдиз, гьелбетда, читинди алабхъуру. Дугъаз, чав апIурайи ляхни аьшкь тутруври, саб ляхин гатIабхьури, тмунубдихъ хъюгъри, чаз ккуниб фу-вуш гъавриъ даршули шулу. Гьаддиз гьарсар касди, чан удукьувалариз, кIван зигувалариз дилигну, уьмриз рякъ ктабгъиш, думу ягъал кIакIариз удучIвубра мумкин ву. Гьацдар касарикан ву ихь ватанагьли, самолетдин экипаждин командир Аскер Гъаниевич Мягьямедов. Улихьна йигъари думу ич теклифниинди редакцияйиз хялижвди гъафнийи. Узу дугъахъди аьхю аьшкьниинди чан маракьлу пишейикан сюгьбат гъапIнийза. Гьелбетда, сабпи суал, дугъаз самолет хъапIрур хьуз шли вая фти тясир гъапIнуш, гьаддикан вуйи. Аскер Гъаниевичди гьамциб жаваб тувнийи: - Узу мектебдиъ урхурайиган, йиз аьхюну гъардши летный училищейиъ урхури гъахьну. Узу дугъхъан гьаци дамагъ апIуйзаки, тятIилариз думу гъулаз гъафиган, дугъан шиклариин, апIру ихтилатариин гьяйран шуйза. Гьадмуган узу самолет хъапIрур хьуз кьаст гъапIнийза. Гьяйифки, гъардаш чан пишейихъди ляхин апIуз гъушундар. Дугъхьан абайинна бабан хатур ккибтуз гъабхьундар. Дадайин кIваз уьзур шулу кIури, думу, му пише дипну, жара ляхниин машгъул гъахьну. Хъа узу йиз кIваз тясир гъапIу пише дубгъуз ижмиди кьаст гъапIнийза. Йиз улихьра абйир-бабар, «мягъян» кIури, дийигънийи. Амма, узуз абана баб фукьан ккундушра, йиз гаф заин гъабхьнийи. 1984-пи йисан узу Саратовский областдин Краснокутский летный училищейиъ урхуз учIвнийза. Думу ккудубкIну, 1987-пи йисан направлениейиинди Дагъустандиз гьаънийзу. Гьаддихъан мина ихь аэропортдиъ ляхин апIураза. Сифте АН-2, АН-24, хъасин ТУ-134, ТУ-154 самолетар хъаъри гъахьунза. Йиз сарпи мялим эскадрильяйин командир Жабир Акбарович вуйи. Узу дугъахъди сабпи ражари АН-2 «кукурузникдиъди» БотIлихдин дагълариз гъитIирхнийза. - Яв ляхин уьмриз хатIа айиб вуди гьисаб апIурана? Хизанар яв пишейихьна фици янашмиш шула? - Ав, варитIан хатIа айи ляхнарикан саб ву. Жилиин машин хъапIубна 10-12 агъзур метр ягълишнаъ завлан самолет хъапIуб саб дар. Учу гьарсаб тIирхбахьна дикъатлуди гьязур шулача. Хизанарра сарун умун гъахьну. Чпик гъалабулугъ кайиб узуз аьгъю хьуз гъитри амдар. - Ихь аэропортдин техникайин парк гьамусяаьт фициб гьялнаъ а? Учуз ебхьури шлуганси, жилиин дусруган ихь самолетар гизаф вахтари текрарнан ражну дусуз гъягъюри шулу. - Гьамусяаьт ихь аэропортдиъ айи самолетар, Урусатдиъ айидарик гъилигиган, варитIан «жигьилдар» ву. Ишлетмиш’валин вахт ккудубкIу самолетдиз завуз удубчIвуз саб ведомствойира ихтияр туврадар, я сертификатра туврадар. Дидин зиин ижми гюзчивал ал. Гьаддиз халкьдин арайиъ тарагъурайи гафар бина ккадрудар ву. - Ичв цирклиз пишекарвалин аьгъювалар айи кадрйир ихь республикайиъ бегьемди айин? - Кадрйир гьуркIра, гьаз гъапиш аьхиримжи вахтна жигьилар авиацияйиз гъягъюз хъюгъна. Дурарин арайиъ ихь табасаран баярра айивали учук гьевес капIра… - Аскер Гъаниевич, завуъ учвуз фицдар хатIалувалар алахьуб, ккилигури хьуб мумкин ву. - Завун гьял улихь ккимиди ахтармиш апIуз шлуб дар, фицики думу гьаммишан дигиш шулайиб ву. Кьюрдун вахтна, дифаригъ гъюбчIвиган, самолетдин гъваларик миркк йивурира шулу. Сяаьтна арайиъ 800-900 км. зарбвал кади тIибхурайи самолетдиз чан гъагънахьна (90 тонндилан артухъ) думу гъагъра гъабхьиган, жюрбежюр дюшюшар хьуб мумкин ву. Гьацира, саспи вахтари тIурфнарин «ужагъарра» алахьури шулу. Дурар лап хатIа айидар ву. Диспетчерихьан ихтияр гъадабгъну, дурарилан илдицну гъягъюри шулча. Мидланна савайи, микIлан кьувват саб сяаьтна 300 километрийихьна удубчIвурайиган, аьхю турбулентность арайиз гъюри шулу. - Москвайин «Домодедовойиъ» гъабхьи аьхиримжи дюшюшдин самолетдин аварияйин гьякьнаан фу пуз шулвухьан? - Дидин гьякьнаан ахтармишар гъахури ами. Самолетдин командири чахьан шлуб вари гъапIну. Думу аьхю тажруба айи кас ву. Эгер йиз гьамусдиз 8 агъзурна 200 сяаьт завуъ дубшнаш, дугъан гьаму улупуб кьюб ражари артухъ ву. Гьаддиз дугъутIанна дикъатлуди думу ляхин шли-вуш апIидийи пуз шулдар. Хъа саб пуз ккундузуз, авиацияйин бала-кьаза гъабхьи вахтна, салондин ккудубкIру кIакIнахъ деънайидариз зарар цIибди шулу. Мумкинвал айи касари кми-кмиди сабпи жергйир ктагъури шулу… - Гележегдиз фицдар планар аяв? - Республикайиан удучIвну гъягъюз ккундарзуз. Ту-154 ишлетмиш апIури амиди, йиз ляхин давам апIурза. Ляхин дипуз гьелелиг ухди ву. Хъа дурарин ерина Боингар гъахьиш, лигурхьа… - Яв хизандиканра ктибтнийиш, ужу хьибдийи, Аскер Гъаниевич. - Узуз байна риш азуз. Балин 20 йис ву. Дугъу Астрахань шагьриъ медакадемияйиъ урхура. Бай самолет хъапIрур духьну ккундийзуз, хъа узу тIирхури амиди, чпин дадайи алдатмиш гъапIну, чан пише ктабгъуз гъитну. Хъа, баладар, кьаби гъахьиган, кетIерццури гъахьиш, ухьу сагъ апIуз думура лазим хьиди. Шуран 15 йис ву, мектебдиъ урхура. Йиз абйир-бабар Лижва гъулаъ дуланмиш шула. Дурариз ва узуз уьмриъ аьхю кюмекар туву йиз гъардшариз аферин кIураза. Дурар йиз даягъ ву. - Увузра гьар вахтна ягъурлу рякъ ибшри! | |
| Просмотров: 1019 | Загрузок: 1 | | |
| Всего комментариев: 0 | |