| Главная » Файлы » "Табасарандин нурар" | [ Добавить материал ] |
Дин - инсан, дин - халкь, дин - гьюкум
| 25.05.2011, 22:06 | |
| Гь.Гьяжиев, ич хусуси мухбир, Табасаран район Динди инсанарин, халкьарин арайиъ фициб роль уйнамиш апIураш, гьаддикан чпин фикрар пуб ккун апIури, узу Табасаран райондин жюрбежюр агьалйирихьна илтIикIунза. Дурарин фикрар исихъ чап апIурача. С.Х.Исрафилов, Хюрикк гъулан мистан имам, устаз: «Инсаниятдин заан дережайиз удубчIвнайи меденият, эдеблувалин, яшайишдин къайдйир, уьмрин ва хизандин гъурулуш, инсандин ужуб гъиллигънан чешне, ягь, намус – гьамрар вари диндин бинайиин ерлешмиш дубхьнайи тербияйин натижа ву. Аллагьди (с.т.) ухьуз (вари инсанариз) гьау шубур аьхиримжи Пайгъамбрари (Муса (аь.с.), Иса (аь.с), Мюгьюммед (аь.с.)) халкьарихьна гъурукьу динарин инсаниятдихьна вуйи тIалабар саб-сабдиз ухшар ву, фицики дурари инсанариз лайикьлу уьмрихьна дих апIура. Вари динар Аллагь (с.т.) бадали, инсаният бадали Первердигари гьау каламарин къайдйир ву. Гьюкумна дин чиб-чпиз багахьлу институтар ву: дурарикан сабунуб батIил дапIну, тмунуб гъадабгъуз шулдар. Дурар сабдихъди саб сигъ аьлакьайиъ а. Дин инсаниятдин уьмрин диб, хъа гьюкмарин вазифа – агьалйирин гъайгъушнаъ хьуб ву. Гьюкмарин, динарин вазифйир инсандин уьмрин, дуланажагъдин, сагъ-саламатвалин, тербияйин, низам-интизамдин къайдйир тяйин апIуб, Аллагь (с.т.) аьгъю апIуб, Дугъаз ибадат апIуз гъитуб ву. Думу ляхнарин къайдйир агьалйирин гьар йигъандин уьмрин тажрубайиъ ирчуб, дурар тамам апIуз гъитуб ву. Диндин ижми диб ккадру государствойин гъурулуш кьаназ гъудрубзур – думу рабгъуру. Гьюкмин улихь инсандин гъайгъушнаъ адру инсафсуз гьюкумдрар гъахьиш, халкьдиз гизаф читинвалар, аьзиятар рякъюру. Совет гьюкмин кьисматра гьациб гъабхьну. Совет гьюкмарин улихь хьайидари динар батIул гъапIнийи. Ми-мидарди вари мистар ккидирчнийи, динарин агъзрариинди аьхю аьлимар терг гъапIнийи. Натижайиъ СССР-ин кьисмат фициб гъабхьнуш, ухьуз варидиз аьгъяхьуз». М.Ханягьмедов, Табасаран райондин ветеранарин Советдин председателин заместитель: «Дин инсаниятдин медениятдин саб жюре ву. Ислам, Аллагьу тяаьла сар вуйивал, дугъан аьхювал ва гьунарлувал ижмишнаан тасдикь апIбиинди тафавутлу шула. Дин инсанарин арайиъ наразивалар аьмалназ хруб дар. Ясана экстремизмйин, терроризмйин себебар арайиз хруб дар. Саб диндиъра (хачперезвал, иудаизм, ислам ва жара) гуж апIбахьна, йивну йикIбахьна дих апIру теклифар адар. Гьарсаб диндин асас метлеб рягьимлувалин, инсанвалин къайдйир тарагъуб, ужувлахьна, гафсабвалихьна, ислягьвалихьна дих апIуб ву. Узу Табасаран райондин гъуларин мистарин имамари тербия ва аьгъювалар тувбан ляхникан разиди дарза. Думу ляхин дережайиъ адар. Йиз фикриан, саб жерге гъуларин мистарин имамариз лазим вуйи аьгъювалар адар ва тербияйин ляхин жанлу апIуз шлу къайдйир аьгъдар. Мистарин имамар Аллагьдин (с.т.) каламдиан чпихьан шлубсикьана аьгъювалар халкьдин арайиъ тарагъуз чалашмиш хьуб лазим шула. Халкьдихъди му ляхин жанлу дарапIиш, халкьдиз ислам диндикан айи аьгъювалар хъана асккан дережайиз ахьди». Р.Аьлиев, Табасаран райондин жигьиларихъди ляхин гъабхру отделин заведующий: «Гъи Дагъустандиъ хъаърайи шубби динарин метлеб саб ву – республикайин агьалйир сатIиди, албагну, гьарсаб халкьди чпин меденият, милли аьдатар уьрхюри, яшамиш хьуб. Узу мусурман вуза. Ислам диндикан йиз фикрар кIурза. Ислам динди, йиз фикриан, мусурман касдин уьмриъ, яшайишдиъ, хизандиъ вари месэлйирин гьякьнаан асас йишв бисура. Ислам дин хъапIрайи кас имбу агьалйириз вари ляхнариъ нумуна духьну ккунду. СССР гъарабгъхъан мина гъийин йигъазкьан ислам дин халкьдихьна рубкьувалин ляхин, йиз фикриан, ккергъбан дережайиъ ами, гьаддиз исламдихьна ва дидин рякъярихьна агьалйир янашмиш хьувал жюрбежюруб ву. Му месэлайин гьякьнаан узу гьамци кIураза: гьарсар мусурман касди варжариинди йисари ихь ата-бабйири хъапIри гъахьи аьдати къайдайин дин хъапIуб лазим ву. Аьдати диндин къайдйир агьалйирин арайиъ тарагъувализ сарф дапIнайи серенжемар гъахувал жанлу апIуб лазим шула. Узу райондин жигьиларихъди ляхин гъабхру отделин гъуллугъчи вуза. Аьхиримжи йисари му меслайиан ляхин жанлу апIру серенжемар гъахбаз фикир туврача. Улихьна йигъари «Сельсовет Кужникский» гъуларин поселениейиз дахил шулайи Хьарагъ гъулаъ тялукь серенжем тешкил гъапIнийча. Душваъ Хьарагъ ва Шила гъуларин мистарин имамар, гъуларин жигьилар, мялимар иштирак гъахьнийи. Думу серенжем райондин администрацияйи ва дидин вакилари тешкил гъапIуб вуйи. Душваъ райондин администрацияйин главайин кюмекчи, Хьарагъ гъулан агьали М.Уьсманов, райондин мистарин имамарин Советдин председатель Р.Пирмягьямедов, Аьбдула – Эфендийин ччвурнахъ хъайи Исламдин университетдин филиалин директор М.Исрафилов, Хючна гъулан мистан имам Ш.Гьяфизов, Исламдин университетдин мялим М.Аьлимурадов ва жарадар иштирак гъахьнийи. Му гюрюшдиъ, саб наслихьан тмуну наслихьна рубкьури, ухьухьна хъубкьнайи ислам диндикан, инсанарин арайиъ гафсабвал, албагувал, ислягьвал уьбхбаъ динди уйнамиш апIурайи роликан, диндин жюрбежюр рякъярикан, аьдати ислам дин уьбхюваликан ва жара месэлйирикан гъулхнийи. ДумутIанна гъайри, му йигъинжагъдиъ райондин гъуларин мектебариъ, ислам диндин эвелимжи аьгъювалар тувбан бадали, дарсар кивувал тешкил апIувалин, райондин гъулариъ айи мистар тIалабариз жаваб тувру къайдайиинди ляхин апIуз шлу саягъ албагуз пулин кюмек абгбан гьякьнаан месэлйир гьял гъапIнийи». «Табасаран район» МР-дин администрацияйин главайи тасдикь дапIнайи пландиз асас вуди, гьар вазли райондин гъулариъ мицдар серенжемар гъахурайиваликан ва душваъ иштирак хьуз ккунидариз теклиф айиваликан мялумат тувнийи. Мицисдар серенжемари аргъаж шулайи наслар ислам диндин дюз рякъюъди тербияламиш апIбаъ маракьлу йишв бисура. | |
| Просмотров: 1105 | Загрузок: 0 | | |
| Всего комментариев: 0 | |