| Главная » Файлы » "Табасарандин нурар" | [ Добавить материал ] |
Аку уьмриз диб ккиврайи ужагъ
| 04.02.2011, 10:57 | |
| авторы:Алиева Феруза «Гележегдин наслар тербияламиш апIбан ляхин образованиейин гъурулушдиъ модернизация гъабхбахъди аьлакьалу ву. «Ихь цIийи мектеб» программа уьмриз кечирмиш апIури, ккергъбан классарин мектебдин жюре цIийи алапIна, кьялан ва заан классарин цIийи къайдйирра гьязур дапIна. Ухьуз вари лазим вуйи тяминатар айи мектебар, пишекарвалин гьязурлугвал айи мялимар лазим ву», - кIура ихь Президент Дмитрий Медведевди Федералин Собраниейихьна вуйи чан Посланиейиъ. 2010-пи йис ухьухь «Мялимдин Йис» вудира мялум дапIнайи. «Образование» милли проект тамам апIури, аьхиримжи йисари Хив райондиъра образованиейин цирклиъ хайлин уж’валнан дигиш’валар духьна. Гьадму гьисабнаан цIийи мектебар дивна, йирси мектебар цIийи алаура, мектебар лазим вуйи алатарихъди тямин апIура, ккергъбан классариъ айи баяр-шубариз мани хураг гьивра. Амма, гьяйифки, хайлин камиваларра гъузра. Улихьна йигъари узу Мажвгларин кьялан мектебдин директор Сафаряли Жалиловдихъди (шиклиъ) гюрюшмиш гъахьунза. Гъабхьи гюрюшдиъ дугъу чпин мектебдин гьялнакан, урхбан натижйирикан, гъузнайи камиваларикан ачухъди гъапну. - Сафаряли Аьлимерданович, гъи ичв мектебдин дараматдин гьял фициб ву? Мялимарихъди, китабарихъди ва урхбанна тербияйин жара ляхниъ ишлетмиш апIру алатарихъди вуйи тяминвал фициб гьялнаъ а? - Учуз мектебдин кьюб дарамат а. Дурарикан саб цIийиб ву. Думу 1996-пи йисан ишлетмиш’вализ тувуб ву. Анжагъ, гьяйифки, тикилиш дивруган деету гъалатIарин натижайиъ цалар 4-5 йишвхьан дутIуркIна. Хъа кьюбпи дараматдикан фукIа пуб герекра адар. Дидин ишлетмиш’валин вахт ухдитIан ккудубкIна. Кьюрдуз гьязур гъахьунча. Учухь манишин париинди тямин апIура. Анжагъ гъи мектебдиъ саб котельнаятIан ляхник кипнадар. Хабарсуз читинвалар гъахьиш, учуз манишнахъди тямин апIбаан хайлин гъагъиди хьибди. Кьюбпи котельная рас апIбан гьякьнаан Хив РУО-йиз, администрацияйиз мялумат дебккнача, амма гьелелиг дидин гъайгъушнаъ айи кас адар. Учуз спортзал а. Думу ишлетмиш’вализ тувнайибкьан дар. Хъа учу думу урхбан ляхниъ ишлемиш апIурача. Думу мяишатдин саягъниинди дивнайиб ву. Узу заихъ гъапиганси, думу гьелелиг ишлетмиш’вализ тувнайибкьан дар, хъа исикк ккабхьнайи кьул утIузра хъюбгъна. Мура ляхин вуйинхъа? Мицисдар камивалар хайлин деетна… Спортзалиъ айи алатарин гьял ужуб ву гъапишра, кIучал даршул. Хайлин кюмек ич выпускникарира гъапIунчуз. Мектебдин материалинна техникайин бина писуб дар. Ляхин апIуз учуз вари шараитар а. Жюрбежюр предметариан 13 кабинет, компьютерарин класс, музей, зегьметнан дарсариз харатчивалин 3 станок айи ужуб мастерская ачуз. «Образование» милли проектдин бинайиин алди, ич мектебдиз 6 компьютер, саб интерактивдин доска, мебель жара дапIна. Ич мектебдиз хайлин кюмек гъирагъдилан шулу. РД-йин Халкьдин Собраниейин депутат Нариман Асваровди учуз рангнан принтер тувну, ич гъулажви Сиражудин Нурялиевди компьютер тувунчуз. Гьамусяаьтди ич мектебдиз 10 компьютер а. БицIи-бицIи кюмек администрацияйин, Хив РУО-йин терефнаанра дапIначуз. Мажвгларин мектебдиъ урус чIалнанна литературайин мялимариз игьтияж а. Ич мектебдиъ му пишекрар саб вахтнара гьуркIрадар. Учу дидин гьякьнаан Хив РУО-йиз, ерли телевидениейиан вари жямяаьтлугъдиз мялумат тувунча. Гьяйифки, ляхин апIуз ккуни жигьил пишекрар адар. Пишекрар а, анжагъ маважиб бицIиб ву, кIури, мектебдиз гъюрадар. Ноябрь вазли учу улихьна йисари, пенсияйиз гъягъру яш дубхьну, ляхниан удучIву пишекар кьяляхъ кьабул апIуз мажбур гъахьунча. Ккергъбан классариъ урхурайи 50 бицIириз мани хураг тувбан ляхин ужуди тешкил дапIна. Китабарихъди вуйи тяминвал зяифуб ву. Советарин девриъси, мектебар вари китабарихъди тямин апIури амдар. ГьудрукIрайи китабар абйир-бабари гъадагъура. Гьамусяаьтна мектеб 60% китабарихъди тямин ву. Учуз гизафси кьитвал айи китабар гьамрар ву: бицIи классариз вуйи китабар, табасаран чIалниинди 5-8 классариз вуйидар, заан классариз вуйи урус чIалнан, физикайин, математикайин китабар. - Ичв мектебдин хъуркьуваларикан фу пуз шулу? - Урхбан ляхниз баяр-шубариз вари шараитар яратмиш апIуз чалишмиш шулача, гьаддиз урхурайидарра чпин вазифйирихьна жавабдарвалиинди янашмиш шула. 2010-пи йисан улупбариинди, урхурайидарин аьгъюваларин дережа 87% ву. Аьгъюваларин ери за апIбиин мялимари хайлин зегьмет зигура. Жюрбежюр дарсариан кружокар ляхник ка, зигьимлу бицIидарихъди ляхин гъабхура. Хив РУО-йи тешкил апIру олимпиадйириъ ич мектеб гьар йисан иштирак шула ва пешкешнан йишвар гъазанмиш апIура. Ккудубшу йисан ич сар ученицайихьан урус чIалнаан ЕГЭ тувуз гъабхьундар. Ич мектебдин мялим А.Хидиров президентдин грантдин сагьиб ву. Нумуналуди лихру мялимарин арайиан В.Важибов, З.Юзбегов, А.Жалилов, А.Хидиров, Л.Аьлимягьямедова, Л.Тагъиева ва жарадар улупуз шулу. Вижнасузди ляхнихьна янашмиш шлу пишекрарихъди лазим ляхин гъабхурача. Аьгъювалар тувбахъди сабси, тербияйин ляхинна гъабхурача. Мажвгларин мектебдиъ тербияйин ляхнин асас план, дидин график тартиб дапIна. Дидиз асас вуди, баяр-шубарихъди кми-кмиди экстремизмйин ва терроризмйин, наркоманияйин къурхулуваликан улхури шулча. Дарсар ккидирчру баяр-шубарихъди, дурарин абйир-бабарихъди сюгьбатар гъахурача. Дицдар бицIидар гизафси Мажвгларин мектебдиз гъунши ЧIире ва Зилдикк гъулариан гъюрайидар ву. Мектебдиъ абйир-бабарин комитет ляхник ка. Дидин председатель Аь.Рягьимханов ву. Баяр-шубариз аьгъювалар ва тербия тувбаъ думу комитетди метлеблу ва натижалу ляхин гъабхура, абйир-бабарихъди сигъ аьлакьйир уьрхюра. ИкибаштIан, мектебдиъ гъурхну дупну, вари зигьимлудар даршул. Анжагъ уьмриъ дюз рякъ кадабгъну, Мажвгларин мектебдиъ гъурху баяр-шубарикан халис ватанперверар шулу, дупну, умуд кивурхьа. | |
| Просмотров: 967 | Загрузок: 0 | | |
| Всего комментариев: 0 | |